ปทานุกรม

ทั่วไป

หลักสูตร 2 ภาษา คือหลักสูตรการอบรมที่มีการสอน 2 ภาษา ผู้ปฏิบัติทุกท่านจะได้ยินคำสอนประจำวันทั้ง 2 ภาษา แต่การฟังธรรมบรรยายในตอนเย็นผู้ปฏิบัติจะได้ฟังภาษาที่ถนัดแยกต่างหาก  

ผู้ปฏิบัติเก่า คือผู้ที่เคยผ่านการอบรมหลักสูตร 10 วัน กับท่านอาจารย์โกเอ็นก้าหรืออาจารย์ผู้ช่วยมาแล้ว สามารถสมัครเป็นธรรมบริกรได้

ทุกหลักสูตรการอบรมดำเนินการโดยเงินบริจาคเท่านั้น ค่าใช้จ่ายทั้งหมดมาจากเงินบริจาคจากผู้ปฏิบัติเก่าที่ได้ผ่านการอบรมจากรุ่นก่อนหน้าและได้รับประโยชน์จากการอบรม จึงปรารถนาให้ผู้อื่นได้มีโอกาสรับประโยชน์เช่นเดียวกัน  อาจารย์หรืออาจารย์ผู้ช่วยไม่ได้รับค่าจ้างใดๆ อาจารย์และธรรมบริกรทุกท่านล้วนอุทิศเวลาเพื่อการอบรม ดังนั้นการอบรมหลักสูตรวิปัสสนานี้จึงไม่มีการเรียกเก็บค่าใช้จ่าย หรือการซื้อขายใดๆ    

หลักสูตรการปฏิบัติธรรมนี้มีการเปิดสอนทั้งในศูนย์ปฏิบัติธรรม และสถานปฏิบัติธรรมชั่วคราว ศูนย์ปฏิบัติธรรมในภูมิภาคต่างๆ ซึ่งจัดสร้างขึ้นโดยผู้ปฏิบัติธรรมเก่า มีการเปิดอบรมหลักสูตรสิบวันสม่ำเสมอตลอดปี ก่อนที่จะมีศูนย์ปฏิบัติธรรมถาวรในแนวทางนี้ การอบรมถูกจัดขึ้นตามสถานปฏิบัติธรรมชั่วคราวเช่น ในค่าย, โบสถ์, และศาสนสถานต่างๆ เป็นต้น ปัจจุบันนี้ในหลายภูมิภาคที่ยังไม่มีศูนย์ปฏิบัติธรรมถาวร หลักสูตรสิบวันก็ยังมีการจัดขึ้นตามสถานที่ปฏิบัติธรรมชั่วคราวหลายแห่ง


ประเภทของหลักสูตร

หลักสูตรระยะสั้นสำหรับผู้ปฏิบัติเก่า (1-3 วัน) สำหรับผู้ปฏิบัติที่เคยผ่านการอบรมหลักสูตร 10 วัน กับท่านอาจารย์โกเอ็นก้า หรืออาจารย์ผู้ช่วยมาแล้ว ผู้ปฏิบัติเก่าทุกท่านสามารถสมัครได้ รวมถึงท่านที่เข้ารับการอบรมครั้งสุดท้ายเมื่อนานมาแล้ว

หลักสูตร 10 วัน เป็นหลักสูตรขั้นพื้นฐานของการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานซึ่งหลักสูตรนี้จะสอนเทคนิคทีละขั้นตอนไล่เรียงไปทีละวัน โดยเริ่มต้นหลังจากเสร็จสิ้นขั้นตอนการลงทะเบียนและปฐมนิเทศระหว่าง 14.00 นาฬิกา ถึง 16.00 นาฬิกาเรื่อยไปจนครบ 10 วันเต็มของการปฏิบัติ และสิ้นสุดลงในเช้าวันที่ 11 ภายในเวลา 7.30 นาฬิกา

หลักสูตรสำหรับผู้บริหารระดับสูง 10 วัน เป็นหลักสูตรขั้นพื้นฐานของการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานจัดสำหรับผู้บริหารธุรกิจและข้าราชการระดับสูงซึ่งหลักสูตรนี้จะสอนเทคนิคทีละขั้นตอนไล่เรียงไปทีละวัน สำหรับข้อมูลโดยละเอียดกรุณาเข้าชมที่เว็บไซท์ <a href="http://executive.dhamma.org/">หลักสูตรสำหรับผู้บริหารระดับสูง</a> การอบรมจะเริ่มต้นหลังจากเสร็จสิ้นขั้นตอนการลงทะเบียนและปฐมนิเทศระหว่าง 14.00 นาฬิกา ถึง 16.00 นาฬิกาเรื่อยไปจนครบ 10 วันเต็มของการปฏิบัติ และสิ้นสุดลงในเช้าวันที่ 11 ภายในเวลา 7.30 นาฬิกา

หลักสูตร 10 วันสำหรับศิษย์เก่า มีตารางการอบรม และกฎระเบียบเหมือนหลักสูตร 10 วัน หลักสูตรนี้เปิดรับศิษย์เก่าที่ตั้งใจปฏิบัติอย่างจริงจัง ที่ผ่านการอบรมหลักสูตร 10 วันอย่างน้อย 3 ครั้ง ผ่านหลักสูตรสติปัฏฐานสูตร 1 ครั้ง และไม่ได้ใช้เทคนิคอื่นใดหลังจากผ่านการอบรมหลักสูตร 10 วันครั้งสุดท้าย ได้ฝึกปฏิบัติด้วยเทคนิควิปัสสนากรรมฐานนี้อย่างน้อย 1 ปี และได้พยายามรักษาศีลห้า และฝึกปฏิบัติอยู่ทุกวัน

หลักสูตรพิเศษ 10 วัน เป็นหลักสูตรที่เปิดรับเฉพาะศิษย์เก่าที่ตั้งใจปฏิบัติอย่างจริงจัง และใช้เฉพาะเทคนิคนี้ ทั้งนี้ได้ผ่านหลักสูตร 10 วันมาแล้วอย่างน้อย 5 ครั้ง, ผ่านหลักสูตรสติปัฎฐานสูตร 1 ครั้ง, ผ่านการเป็นธรรมบริกรอย่างน้อย 1 ครั้งจากหลักสูตร 10 วัน, และได้ฝึกปฏิบัติมาอย่างต่อเนื่องอย่างน้อย 2 ปี

<a name="TSC"></a> <span class="notes-title">หลักสูตรกตัญญุตา 14 วัน </span> แต่เดิมนั้นเรียกว่า หลักสูตรการเข้าปฏิบัติด้วยตนเองของอาจารย์ผู้ช่วยสอน คุณลักษณะอย่างหนึ่งที่เราพัฒนาในขณะที่เราปฏิบัติสมาธิก็คือการทำกตเวทิตาจิต - เป็นการทำกตเวทิตาคุณต่อครูอาจารย์, ท่านอาจารย์โกเอ็นก้า, ท่านมาตาจี ผู้เป็นภริยาท่านอาจารย์โกเอ็นก้า, และบูรพาจารย์ก่อนหน้าในสายการปฏิบัติวิปัสสนา ย้อนขึ้นไปถึงองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า หลักสูตรนี้เปิดให้กับนักเรียนเก่าผู้ที่ยังคงได้ทำงานรับใช้ธรรมะอยู่ในปัจจุบัน ข้อกำหนดคือต้องผ่านหลักสูตร 10-วัน เป็นจำนวน 3 ครั้ง, ผ่านต้องหลักสูตรสติปัฏฐาน จำนวน 1 ครั้ง, ต้องทำงานรับใช้ธรรมะอยู่ในปัจจุบัน, พยายามที่จะรักษาการปฏิบัติ 2 ชั่วโมงต่อวันนับตั้งแต่สำเร็จหลักสูตร 10-วัน ในครั้งสุดท้าย, และต้องพยายามรักษาศีลห้าอย่างเต็มความสามารถ รวมทั้งต้องได้รับการรับรองจากอาจารย์ประจำถิ่นของท่านอีกด้วย

หลักสูตรนี้ดำเนินการตามรูปแบบปกติที่มีการนั่งปฏิบัติร่วมกันจำนวน 3 ครั้งต่อวัน

Local teacher’s recommendation is required. The course follows the usual format of 3x group sittings with instructions in the day, but students work more independently and the teaching materials are drawn from the 20-day course. This is a half-way step to help students mature for long courses, and serves to inspire students to work more deeply in Dhamma.

หลักสูตร 20 วัน เปิดสำหรับศิษย์เก่าที่ตั้งใจปฏิบัติอย่างจริงจัง และมุ่งมั่นใช้เทคนิคการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานชนิดนี้เท่านั้น นอกจากนี้ยังผ่านหลักสูตร 10 วันมาแล้วอย่างน้อย 5 ครั้ง ผ่านหลักสูตรสติปัฏฐานสูตร 1 ครั้ง ผ่านการเป็นธรรมบริกรหลักสูตร 10 วันอย่างน้อย 1 ครั้ง และได้ปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอมาเป็นเวลาอย่างน้อย 2 ปี

หลักสูตร 30 วัน เปิดสำหรับศิษย์เก่าที่ตั้งใจปฏิบัติอย่างจริงจัง และมุ่งมั่นใช้เทคนิคการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานชนิดนี้เท่านั้น นอกจากนี้ยังผ่านหลักสูตร 10 วันมาแล้วอย่างน้อย 6 ครั้ง (1 ครั้งหลังจากผ่านหลักสูตร 20 วันครั้งแรกมาแล้ว) ผ่านหลักสูตร 20 วัน 1 ครั้ง ผ่านหลักสูตรสติปัฏฐานสูตร 1 ครั้ง และได้ปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอมาเป็นเวลาอย่างน้อย 2 ปี

หลักสูตร 45 วัน เปิดสำหรับท่านที่เกี่ยวข้องกับงานบริการธรรมะและผู้ช่วยอาจารย์ที่ผ่านหลักสูตร 10 วันมาแล้วอย่างน้อย 7 ครั้ง (1 ครั้งหลังจากที่ผ่านหลักสูตร 10 วั้นครั้งแรก), หลักสูตร 30 วัน 2 ครั้ง, หลักสูตรสติปํฎฐานสูตร 1 ครั้ง และได้ปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอมาอย่างน้อย 3 ปี

หลักสูตร 60 วัน เปิดสำหรับอาจารย์ และผู้ช่วยอาจารย์ที่ปฏิบัติการสอนอยู่ และผ่านหลักสูตร 45 วันมาแล้ว 2 ครั้ง และปฏิบัติการสอนอย่างน้อย 4 หลักสูตรต่อปี

หลักสูตรเด็ก เปิดสำหรับเด็กอายุ 8-12 ปีที่ต้องการเรียนรู้การปฏิบัติวิปัสสนา ซึ่งพ่อแม่ หรือผู้ปกครอง ไม่จำเป็นต้องเป็นนักวิปัสสนา

หลักสูตรนักเรียนเก่า คล้ายคลึงกับ ช่วงทำงานบริการ ซึ่งเป็นช่วงเวลาทำงานซ่อมบำรุงต่างๆ ของศูนย์, งานก่อสร้าง, งานประจำบ้าน และโครงการจัดสวน แต่ว่าจัดเต็มรูปแบบ และมีโครงสร้างโปรแกรมมากกว่า มีโอกาสได้พบปะกับผู้ช่วยอาจารย์ และอาจจะได้พบกับคณะกรรมการ และการประชุมของคณะกรรมการบริหารศูนย์ เรายินดีต้อนรับ นักเรียนเก่า ทุกท่านเข้ามีส่วนร่วม โปรแกรมในแต่ละวันจะมีการนั่งปฏิบัติร่วมกันสามครั้ง และมีช่วงทำงานในตอนเช้า และตอนบ่าย ส่วนตอนเย็นจะมีการเปิดเทปธรรมะบรรยายพิเศษ และปาฐกถาของท่านอาจารย์โกเอ็นก้าที่ให้ไว้กับศิษย์เก่าอีกด้วย

วันเปิดบ้าน จัดขึ้นระหว่างหลักสูตร ขอต้อนรับทุกท่านเข้ารับฟังและเรียนรู้เกี่ยวกับการฝึกวิปัสสนากรรมฐาน และการดำเนินงานของศูนย์

หลักสูตรสติปัฎฐานสูตร มีตารางเวลาและระเบียบวินัยเหมือนกับหลักสูตร 10 วัน ต่างกันตรงที่เทปธรรมะบรรยายตอนเย็นเป็นการศึกษาสติปัฏฐานสูตรอย่างละเอียด พระสูตรนี้คือแก่นสาระของเทคนิคการทำวิปัสสนาที่ได้อธิบายไว้อย่างเป็นระบบ หลักสูตรนี้เปิดสำหรับนักเรียนเก่าที่เคร่งครัดจริงจังที่ได้ผ่านหลักสูตร 10 วันมาอย่างน้อยสามครั้ง (ไม่นับรวมการเป็นธรรมบริกร) และไม่ได้ฝึกปฏิบัติในสายอื่นนับตั้งแต่เสร็จสิ้นการอบรมหลักสูตร 10 วัน ครั้งสุดท้าย และได้ฝึกปฏิบัติเทคนิควิปัสนาสายนี้มาอย่างน้อย 1 ปี รวมทั้งได้พยายามรักษาศีลห้า และนั่งปฏิบัติเป็นกิจวัตรประจำวัน หรืออย่างน้อยที่สุดนับตั้งแต่สมัครเข้ารับการอบรมหลักสูตรนี้

หลักสูตรสติปัฎฐานสูตร มีตารางเวลาและระเบียบวินัยเหมือนกับหลักสูตร 10 วัน ต่างกันตรงที่เทปธรรมะบรรยายตอนเย็นเป็นการศึกษาสติปัฏฐานสูตรอย่างละเอียด พระสูตรนี้คือแก่นสาระของเทคนิคการทำวิปัสสนาที่ได้อธิบายไว้อย่างเป็นระบบ หลักสูตรนี้เปิดสำหรับนักเรียนเก่าที่เคร่งครัดจริงจังที่ได้ผ่านหลักสูตร 10 วันมาอย่างน้อยสามครั้ง (ไม่นับรวมการเป็นธรรมบริกร) และไม่ได้ฝึกปฏิบัติในสายอื่นนับตั้งแต่เสร็จสิ้นการอบรมหลักสูตร 10 วัน ครั้งสุดท้าย และได้ฝึกปฏิบัติเทคนิควิปัสนาสายนี้มาอย่างน้อย 1 ปี รวมทั้งได้พยายามรักษาศีลห้า และนั่งปฏิบัติเป็นกิจวัตรประจำวัน หรืออย่างน้อยที่สุดนับตั้งแต่สมัครเข้ารับการอบรมหลักสูตรนี้

ช่วงทำงานบริการ เป็นช่วงเวลาที่ได้สงวนเอาไว้เพื่อทำงานต่างๆ ในการซ่อมบำรุงศูนย์, งานก่อสร้าง, งานประจำบ้าน และการจัดสวนของศูนย์ปฏิบัติธรรม เรายินดีต้อนรับศิษย์เก่าทุกท่านที่ต้องการเข้าร่วมทำงานบริการ กำหนดการในแต่ละวันนั้นนอกจากการทำงานในภาคเช้าและภาคบ่ายแล้ว ยังได้รวมการนั่งสมาธิกลุ่มสามครั้งต่อวันไว้ด้วย ส่วนในเวลาเย็นที่ได้กำหนดไว้ล่วงหน้า จะมีการเปิดเทปธรรมบรรยายพิเศษ และปาฐกถาของท่านอาจารย์โกเอ็นก้าที่ให้ไว้กับศิษย์เก่าอีกด้วย

หลักสูตรอาณาปานสติสำหรับเยาวชน จัดขึ้นสำหรับเยาวชนในช่วงอายุ 13-18 ปี ซึ่งพ่อแม่ หรือผู้ปกครอง ไม่จำเป็นต้องเป็นนักวิปัสสนา